Son günlerde emlak alım satımı yapanlara Maliyeden tebliğ geliyor ve satışın düşük gösterildiği ile ilgili düzeltme uyarısı yapılıyor.

Tapu Harçları, emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanır. Vatandaşın beyanı esas olmak üzere, Kanuna göre Tapu harcında esas olan matrah, GERÇEK SATIŞ BEDELİDİR.  

Ama öteden beri alışageldiği üzere çoğunlukla tapudaki alım satımlar gerçek bedel üzerinden değil, belediye rayiç bedel üzerinden beyan edilerek alınıp satılıyor. Böyle olunca da tapu harcı ve varsa sonrasındaki gelir vergisi eksik ödenmiş, dolayısıyla vergi kaçırılmış oluyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, MEVA (Mekânsal Veri Analizi) Sistemi ile birlikte bu işlemleri artık yapay zeka destekli takip ediyor. İdare tarafından gayrimenkulün düşük bedelle gösterildiğinin tespitinde aşağıdaki yöntemler kolaylıkla uygulanmaktadır:

• Ödemelere ilişkin banka kayıtları,

• Gayrimenkulün sigortalanmasına ilişkin alınan bedeller, (kredi ekspertiz raporları)

• Gayrimenkule ilişkin ilanlarda istenilen bedel,

• Gayrimenkulün piyasa rayiç değeri,

• Aynı binada ya da emsal yer ve nitelikteki evlerin satış bedelleri,

• Gayrimenkul konut kredisi ile alınmışsa kredi bedeli,

• Değerleme uzmanlarının raporları,

• Gayrimenkul nevi, metrekaresi, yaşı ve konumu gibi detaylar,

Yapay zekâ destekli sistem, bu girdileri kontrol ederek gayrimenkulün satış bedelini sorguluyor ve şüpheli işlemleri kayıt altına alıyor.  Sistem, şüpheli bir işlem tespit ettiğinde devreye vergi daireleri giriyor ve muhataplara tebligat yapılıyor.

Bakanlık tarafından kullanılan yapay zeka destekli sistemler aracılığıyla, geçmiş 5 yıla yönelik yapılan taramalarda yüz binlerce şüpheli gayrimenkul satışı tespit edildi.  15 gün içerisinde gelen yazılar üzerine pişmanlıkla fark beyan edilip ödenirse, herhangi bir vergi ziyaı cezası uygulanmıyor.

Gayrimenkulün düşük bedelle gösterilmesi sadece vergisel anlamda değil hukuki olarak birçok sorunlara sebebiyet verebilir. Bu nedenle gayrimenkul alım satımında gerçek bedelin beyanı, sonrada ortaya çıkacak birçok hukuki sorunu da ortadan kaldıracaktır.