İşçi alacaklarının en önemli kalemlerinden biridir fazla çalışma ücreti. Açıklayacak olursak kanuni olarak bir işçinin haftalık 45 saatten fazla çalıştırılması kanunen yasaktır. Bu çalışma saatti aşıldığı takdirde işçinin kazandığı tazminat miktarıdır. Ayrıca kanun haftada 45 saati geçen çalışmayı fazla çalışma saati olarak gördüğü gibi günde 11 saati geçen bir çalışma varsa bu çalışmada fazla çalışma ücretine hak kazanılmasına sebep olur. Peki bu iki çeşit fazla çalışma saati de doldurulursa iki farklı fazla çalışma saatine de dayanılarak iki farklı hak kazanılır mı ?

Bu sorumuzun cevabı hayırdır. Ya haftada 45 saatten fazla çalışmayı yada günde 11 saatten fazla çalışmayı seçerek talep etmek gerekir. Hangisini seçme hususunda mutlaka bir profesyonel görüş öneriyoruz. Bazı şartlarda işçinin menfaatine göre yani alacağı miktarda lehine olanda değişkenlik gösterebiliyor.

Fazla çalışma ücretinde fesih sebebi önemli değildir. İşçinin çıkışı hangi kod ile yapılmış olursa olsun Fazla çalışma ücretinin var olduğunu düşünüp ispatlama imkanı olduğunu düşünüyorsa fazla mesai ücreti talep edilmelidir.

Fazla mesai ücretinde iki ispat şartı bulunmaktadır. İlki işçinin ispatlaması gerekmektedir. Bu fazla çalışma ispatlanabiliyor mu ? İkinci olarak ise iş verenin ispatlaması gerekmektedir. Bu fazla mesai yapılmış ise işveren olarak bu fazla mesai ücreti ödemesini yaptın mı ? Şunu öncelikle belirtelim fazla çalışma yapıldığı tanık ile ispatlanabilir ancak fazla çalışma ücretinin ödendiği tanık ile ispatlanamaz.

Peki bu fazla çalıştığını nasıl işçi ispatlayabilir sorusunun cevabı ise genelde tanıktır.  Çalıştığı ortam kamera ile kaydediliyor mu yoksa giriş çıkış yaparken iş yerine kartlı sistem gibi giriş çıkış saati elektronik bir şekilde sistemsel olarak tutuluyor ise bunları hepsi de ispat aracı olarak kullanılabilir.  Benzeri bir çok ispatlama imkanı bulunmaktadır. İşveren hakkında dava açmış başka bir işçi  de tanık olabilir .Bu duruma husumetli tanık diyoruz. Bu husumetli tanığın beyanı içtihatta tek başına yeterli olmadığını ancak yan delil mahiyetindedir. İşveren önce dava açmış diğer işçinin işveren ile davası neticelenmiş yani kesinleşmiş ise artık burada husumetli tanıklıktan bahsedemeyiz. Ve tek başına beyanını mahkemeler ispat açısından yeterli sayabilmektedir.

İş veren fazla çalışma karşılığını işçiye ödediğini nasıl ispat edebilir sorusunun cevabı ise bankadan gönderilen aylık ücret dışında bir miktar açıklama kısmına fazla çalışmaya dair ödeme gibi ibare ile gönderilmiş ise ve işçi buna karşı hiçbir şerh koymamış ise fazla çalışma ödendiği kabul edilir. Maaş bordrosu imzalanırken de bu fazla çalışma ücreti ödenmesi mümkündür. Ancak yine işçinin ihtirazi kayıtı olmamak kaydıyladır. Eğer bordro işçi tarafından imzalandı ve bu fazla çalışma ücreti banka yolu ile gönderilmiş ise bu durumda ispat şartı işçiye geçer ve bu durumu artık tanık ile ispatlayama sadece yazılı deliller ile ispatlayabilir.

Son olarak hakkaniyet indiriminden bahsetmek gerektiğini düşünmekteyim. Fazla çalışma ücreti bilirkişi raporunca hesaplandıktan sonra hakimin %30 oranında fazla çalışma ücretinde indirim yapabilmektedir. Bu indirimi tekrar belirtiyorum ki hakim yapar bilirkişi yapamaz. Uygulamada bazı bilirkişi raporlarında tüm hesabını yaptıktan sonra bilirkişi kendi kendine indirim uygulamaktadır. Ancak bu kanuna aykırıdır.  Bu %30 oran’a kadar uygulanabilen bir miktardır. Yani daha azına hakim takdir edebilir yahut hiç indirim de uygulamayabilir. Ancak fazla çalışma kesin olarak olarak ispatı yapılmış ise bu indirim uygulanmaz.

Ülkemizde maalesef fazla çalışma yapılmayan bir iş kolu olmaması sebebiyle bugün fazla çalışma saatine ilişkin ödenmesi gereken alacağı kaleme almış bulunmaktayım. Ancak çok genel bir hat çizmiş bulunmaktayım her davanın ve her alacağın kendine özgü ispatları ve değişken unsurları bulunmaktadır. Bu sebep ile bir dava açmadan önce mutlaka bir avukattan yardım almanız gerektiği kanaatindeyim.